ในช่วงพัฒนาการนี้ เด็กเล็กจะเริ่มวิเคราะห์สภาพแวดล้อมโดยใช้สัญลักษณ์ทางจิต สัญลักษณ์เหล่านี้มักจะประกอบด้วยคำและรูปภาพ และเด็กจะเริ่มนำสัญลักษณ์ต่างๆ เหล่านี้ไปใช้ในชีวิตประจำวันเมื่อพบเจอวัตถุ เหตุการณ์ และสถานการณ์ต่างๆ อย่างไรก็ตาม เพียเจต์มุ่งความสนใจไปที่ขั้นตอนนี้เป็นหลักและเหตุผลที่เขาตั้งชื่อมันว่า "ก่อนการผ่าตัด" เป็นเพราะเด็ก ณ จุดนี้ไม่สามารถใช้การดำเนินการทางความคิดที่เฉพาะเจาะจงได้ เช่น คณิตศาสตร์ในใจ นอกจากการแสดงสัญลักษณ์แล้ว เด็ก ๆ ยังเริ่มมีส่วนร่วมในการเล่นสมมติที่พวกเขาแกล้งเป็นคนที่พวกเขาไม่ใช่ (ครู ฮีโร่) นอกจากนี้ บางครั้งพวกเขาใช้อุปกรณ์ประกอบฉากต่างๆ เพื่อทำให้การแสดงนี้ดูเหมือนจริงมากขึ้น ข้อบกพร่องบางประการของ พัฒนาการ ขั้นนี้คือ เด็กที่มีอายุประมาณ 3-4 ขวบมักแสดงสิ่งที่เรียกว่าการถือเอาตนเองเป็นใหญ่ซึ่งหมายความว่าเด็กไม่สามารถมองเห็นมุมมองของคนอื่นได้ พวกเขารู้สึกว่าทุกคนกำลังประสบกับ เหตุการณ์และความรู้สึกเดียวกันกับที่ประสบอยู่ อย่างไรก็ตาม เมื่ออายุได้ประมาณ 7 ขวบ กระบวนการคิดของเด็กจะไม่มีอัตตาเป็นศูนย์กลางอีกต่อไปและจะมีความเป็นธรรมชาติมากขึ้น หมายความว่าตอนนี้พวกเขาคิดเกี่ยวกับรูปลักษณ์ของบางสิ่งแทนการคิดอย่างมีเหตุผล